Gan nhiễm mỡ có thể gây ra các biến chứng như viêm gan, xơ gan, ung thư gan và suy gan. Gan nhiễm mỡ cũng có liên quan chặt chẽ với tiểu đường, một bệnh lý khiến cơ thể không thể sử dụng hoặc sản xuất đường huyết (glucose) hiệu quả. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giải thích mối liên hệ giữa gan nhiễm mỡ và tiểu đường, cũng như cách phòng ngừa và điều trị hai bệnh lý này.

Gan nhiễm mỡ là gì? 

Gan nhiễm mỡ là tình trạng có quá nhiều mỡ trong các tế bào gan, chiếm hơn 5% trọng lượng của gan. Mỡ trong gan có thể là do sự tích tụ của triglyceride (một loại chất béo) hoặc cholesterol (một loại lipid). Gan nhiễm mỡ có hai loại chính: gan nhiễm mỡ không rượu (NAFLD) và gan nhiễm mỡ do rượu (AFLD).
 

Gan nhiễm mỡ không rượu (NAFLD) là loại phổ biến nhất, xuất hiện ở những người không uống rượu hoặc uống rượu ít. Nguyên nhân của NAFLD có thể là do chế độ ăn uống giàu calo, chất béo và đường, thiếu vận động, béo phì, tiểu đường, huyết áp cao, mỡ máu cao hoặc dùng thuốc .
 

Gan nhiễm mỡ do rượu (AFLD) là loại ít gặp hơn, xuất hiện ở những người uống rượu nhiều hoặc lạm dụng rượu. Nguyên nhân của AFLD là do rượu gây ra sự oxy hóa và viêm trong gan, khiến gan không thể xử lý và loại bỏ mỡ.

Tiểu đường là gì?

Tiểu đường là một bệnh lý mãn tính, khiến cơ thể không thể duy trì mức đường huyết ổn định. Đường huyết là nguồn năng lượng chính cho các tế bào cơ thể. Để vận chuyển đường huyết từ máu vào các tế bào, cơ thể cần có insulin - một hormone do tuyến tụy sản xuất. Tiểu đường có hai loại chính: tiểu đường loại 1 và tiểu đường loại 2.

Tiểu đường loại 1 là loại hiếm gặp hơn, xuất hiện ở những người trẻ tuổi hoặc trẻ em. Nguyên nhân của tiểu đường loại 1 là do hệ miễn dịch tấn công và phá hủy các tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy, khiến cơ thể thiếu hoàn toàn insulin.

Tiểu đường loại 2 là loại phổ biến nhất, xuất hiện ở những người trưởng thành hoặc người già. Nguyên nhân của tiểu đường loại 2 là do cơ thể không thể sử dụng insulin hiệu quả hoặc không sản xuất đủ insulin, khiến đường huyết không vào được các tế bào mà tích tụ trong máu.

Mối liên quan nguy hiểm giữa bệnh gan nhiễm mỡ và tiểu đường?

Gan nhiễm mỡ và tiểu đường là hai bệnh lý có mối quan hệ nguy hiểm lẫn nhau. Một mặt, gan nhiễm mỡ có thể làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường, bởi vì:
– Gan nhiễm mỡ làm giảm khả năng của gan trong việc điều chỉnh đường huyết, khiến đường huyết tăng cao.
– Gan nhiễm mỡ làm giảm khả năng của gan trong việc sản xuất và phân giải insulin, khiến insulin giảm hiệu quả.
– Gan nhiễm mỡ làm tăng sự tiết ra của các chất gây viêm trong gan, khiến cơ thể kháng lại insulin.

Mặt khác, tiểu đường cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ, bởi vì:

– Tiểu đường làm tăng lượng đường huyết trong máu, khiến gan phải chuyển hóa đường huyết thành mỡ và lưu trữ trong gan.
– Tiểu đường làm tăng lượng insulin trong máu, khiến gan phải sản xuất nhiều cholesterol và triglyceride, gây ra mỡ máu cao và tích tụ mỡ trong gan.
– Tiểu đường làm giảm khả năng của cơ thể trong việc sử dụng mỡ như nguồn năng lượng, khiến mỡ dư thừa trong máu và gan.

Cách phòng ngừa và điều trị gan nhiễm mỡ và tiểu đường?

Để phòng ngừa và điều trị gan nhiễm mỡ và tiểu đường, bạn cần có những biện pháp sau:
– Thay đổi chế độ ăn uống: Bạn nên ăn uống cân bằng, giàu chất xơ, protein, vitamin và khoáng chất, hạn chế chất béo, đường và calo. Bạn cũng nên tránh uống rượu hoặc uống rượu với liều lượng thấp.
– Tăng cường vận động: Bạn nên tập thể dục thường xuyên, ít nhất 30 phút mỗi ngày, để giảm cân, giảm mỡ trong máu và gan, cải thiện khả năng sử dụng insulin và duy trì đường huyết ổn định.

– Sử dụng thuốc: Bạn nên theo dõi sức khỏe của bạn với bác sĩ để được kê đơn thuốc phù hợp. Có một số loại thuốc có thể giúp giảm mỡ trong gan, như metformin, pioglitazone, orlistat, ezetimibe, statin, fibrat, … Tuy nhiên, bạn cần lưu ý rằng không nên tự ý sử dụng thuốc mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ, vì có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn. 

– Sử dụng thực phẩm chức năng: Ngoài thuốc, bạn cũng có thể sử dụng một số loại thực phẩm chức năng có tác dụng bổ gan, giải độc gan, hạ mỡ máu và mỡ gan. Một số loại thực phẩm chức năng được khuyến cáo như: sữa óc chó, tinh chất nghệ, tinh chất ổi, tinh chất cây xạ đen, tinh chất rau má, … Tuy nhiên, bạn cũng cần chú ý đến nguồn gốc và chất lượng của sản phẩm, cũng như liều lượng sử dụng hợp lý.

– Thực hiện các biện pháp phòng ngừa: Để tránh tái phát bệnh gan nhiễm mỡ và tiểu đường, bạn cần duy trì các biện pháp phòng ngừa như: kiểm tra sức khỏe định kỳ, theo dõi chỉ số đường huyết và mỡ máu, hạn chế stress, ngủ đủ giấc, không hút thuốc lá và uống rượu.

Mối quan hệ giữa gan nhiễm mỡ và tiểu đường đã mở ra những hiểu biết sâu sắc hơn về cách cơ thể hoạt động và tương tác giữa các yếu tố bệnh lý. Việc nhận thức về tương quan này không chỉ đơn thuần là kiến thức y tế, mà còn là cơ hội để chúng ta thay đổi cuộc sống để duy trì sức khỏe tốt hơn và tránh những nguy cơ bệnh tật không mong muốn.