Dậy thì là giai đoạn phát triển sinh lý quan trọng của cơ thể, thường kéo dài 3-5 năm. Căn cứ vào những biểu hiện dậy thì bất thường ở trẻ trai trước 10 tuổi và trước 9 tuổi ở trẻ gái được coi là sớm. Một trong những nguyên nhân cơ bản của tình trạng này là do loại thực phẩm mà trẻ được sử dụng hàng ngày. 

Thông thường, tuổi dậy thì của trẻ dao động từ 13 – 18 tuổi. Trong thời gian này, không chỉ xương và não bộ liên tục phát triển mà các đặc điểm giới tính cũng dần hình thành. Ngày nay, một số phụ huynh lo lắng về việc con mình thiếu hụt dinh dưỡng nên sẽ chọn một số loại thực phẩm có hàm lượng dinh dưỡng cao để bổ sung. Tuy nhiên, đây lại là một trong những nguyên nhân gây dậy thì sớm ở trẻ.

Chúng ta đều biết rằng, sự phát triển thể chất là một chu trình tự nhiên. Đến một độ tuổi nhất định sẽ phát triển giới tính rõ ràng. Dậy thì sớm có mối nguy hại rất lớn đối với sức khỏe của trẻ em, vì thế cha mẹ cần sớm nhận ra con mình có những bất thường nào hay không. Những thực phẩm làm tăng nguy cơ trẻ dậy thì sớm cần tránh gồm:

Thịt cổ gia cầm

 Trong thành phần của thịt ở vùng cổ gia cầm như gà, ngan, ngỗng... thường có chứa nhiều thuốc tăng trọng. Khi trẻ ăn nhiều thịt cổ, đồng nghĩa trẻ sẽ bị kích thích dậy thì sớm.

Rau củ trái mùa

 Đều chứa các chất độc hại tồn dư từ việc trồng rau quả trái mùa và sử dụng để ép trái cây phải chín, việc này sẽ tạo ra nguy cơ dậy thì sớm khi các em ăn loại rau củ này.

Thực phẩm chiên, rán

Khi nấu ở nhiệt độ cao, các món ăn như gà rán, khoai tây chiên... sẽ bị biến đổi chất, khi trẻ ăn vào có thể gây rối loạn nội tiết và dẫn đến cơ thể dậy thì sớm hơn.

Đồ ăn nhiều muối

 Nếu bạn cho con mình ăn nhiều thực phẩm chứa muối trong một thời gian dài sẽ khiến hệ tiêu hóa, thận của trẻ gặp nguy. Bởi những món ăn chứa hàm lượng muối cao sẽ kích hoạt hormon có liên quan tới sinh sản đó là neurokinin B, dẫn đến cơ thể dậy thì sớm.

Nội tạng động vật

Các món ăn từ nội tạng động vật sẽ khiến trẻ dễ bị béo phì, tăng cân, đồng thời kích hoạt dậy thì sớm.

Sữa đậu nành

 Các sản phẩm từ đậu nành có chứa isoflavone giống estrogen, có thể dẫn đến dậy thì sớm ở em gái.

Đồ ăn sẵn

 Có chứa chất bảo quản, chất tạo màu, tạo mùi. Các chất này giống như hormon giới tính, do vậy không tốt cho cơ thể các em đang tuổi lớn.

Thuốc bổ

Nhiều bà mẹ tự mua vitamin tổng hợp cho bé uống, hoặc dùng thuốc Bắc chế biến món ăn như canh gà thuốc Bắc, gà tần... cho trẻ ăn, sẽ làm cơ thể thay đổi quá trình bài tiết, gây dậy thì sớm. Vì trong hầu hết trong các thuốc bổ này có chứa hormon tăng trưởng rất mạnh, gây dậy thì sớm.

Các cách phòng ngừa dậy thì sớm ở trẻ nhỏ

Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý cho trẻ

Hãy xây dựng cho trẻ một chế độ ăn uống lành mạnh, phong phú, cung cấp đầy đủ các dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của con. Bố mẹ nên lưu ý bổ sung nhiều rau củ quả vào thực đơn hằng ngày của trẻ, tránh cho con ăn quá nhiều đồ ăn dầu mỡ, các loại thực phẩm có hàm lượng đường và chất béo cao hay những loại thực phẩm chế biến sẵn. 

Bố mẹ cũng nên chú ý về nguồn gốc xuất xứ của thực phẩm, tránh mua các loại thực phẩm không đảm bảo chất lượng trên thị trường để không làm ảnh hưởng tới sự phát triển sinh lý của trẻ.

Khuyến khích trẻ vận động thể chất

Bố mẹ nên khuyến khích trẻ tập luyện thể dục thể thao thường xuyên. Các môn thể thao lành mạnh như cầu lông, nhảy dây, đá bóng, bơi lội… có thể giúp trẻ rèn luyện và cải thiện sức khỏe, từ đó làm giảm nguy cơ dậy thì sớm.

Hạn chế quá trình sản xuất estrogen và testosterol trong cơ thể trẻ

Thói quen bật đèn khi đi ngủ có thể là một nhân tố gây dậy thì sớm ở trẻ nhỏ. Khi ngủ vào ban đêm, tuyến yên của cơ thể sẽ tiết ra một lượng lớn melatonin (có khả năng giải phóng gonadotropin tuyến yên và hạn chế nguy cơ dậy thì sớm). Tuy nhiên, việc trẻ tiếp xúc với ảnh sáng quá mức sẽ có thể ảnh hưởng đến quá trình bài tiết melatonin trong tuyến yên. Do đó, bố mẹ nên chú ý không nên bật đèn quá sáng trong phòng ngủ cho trẻ. 

Trẻ dậy thì sớm, bố mẹ nên làm gì?

 Khi thấy những dấu hiệu dậy thì sớm ở trẻ, trước hết bố mẹ nên bình tĩnh và đồng hành cùng con trong giai đoạn này. Hãy giải thích cho trẻ hiểu rằng những thay đổi đang diễn ra trên cơ thể con bây giờ là bình thường. Nếu nghi ngờ trẻ dậy thì sớm do những nguyên nhân bất thường, bố mẹ nên đưa trẻ tới bác sĩ để được chẩn đoán bệnh lý tiềm ẩn, từ đó đưa ra những giải pháp hỗ trợ, khắc phục hiệu quả và kịp thời.