Tỷ lệ người mắc bệnh Alzheimer ngày càng tăng và đang có xu hướng trẻ hoá. Đây không chỉ là “cơn ác mộng” đối với người bệnh mà còn ảnh hưởng đến cuộc sống của người thân xung quanh. Tham khảo bài viết này để hiểu rõ hơn về alzheimer và có biện pháp phòng ngừa để cuộc sống luôn vui, luôn khoẻ mỗi ngày!

Alzheimer là bệnh gì?

Bệnh Alzheimer (AHLZ-high-merz) là một loại bệnh thoái thần kinh mãn tính gây phá hủy các tế bào não, khiến khả năng tư duy, trí nhớ, suy nghĩ và hành vi suy giảm theo thời gian. Bệnh Alzheimer không phải là một phần bình thường của quá trình lão hóa và chưa có biện pháp điều trị triệt để. Theo số liệu từ Liên đoàn bệnh Alzheimer và sa sút trí tuệ thế giới, cứ mỗi 3 giây lại có một người suy giảm nhận thức tiến triển thành sa sút trí tuệ. Tại Việt Nam, có khoảng 500.000 người bệnh sa sút trí tuệ năm 2022. Tuy nhiên, có đến 75% không được chẩn đoán và xử lý kịp thời.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Có nhiều nguyên nhân và yếu tố gây bệnh Alzheimer, có một số yếu tố không thể phòng ngừa như tuổi tác, di truyền. Tuy nhiên, các bệnh lý và lối sống hằng ngày là điều bạn có thể thay đổi để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh. 

Yếu tố nguy cơ

Tuổi tác (yếu tố chính)

Yếu tố nguy cơ lớn nhất được biết đến đối với bệnh Alzheimer và các chứng mất trí khác là tuổi tác ngày càng tăng. Hầu hết những người mắc bệnh này đều từ 65 tuổi trở lên. Sau 65 tuổi, nguy cơ mắc bệnh Alzheimer tăng gấp đôi sau mỗi 5 năm. Sau 85 tuổi, nguy cơ đạt gần một phần ba.

Di truyền học

Một yếu tố nguy cơ khác đó là di truyền học, các nhà khoa học cho biết rằng gen có liên quan đến bệnh Alzheimer. Có hai loại gen ảnh hưởng đến việc một người có mắc bệnh hay không: gen nguy cơ và gen xác định. Người ta đã tìm thấy gen Alzheimer ở ​​cả hai loại và ước tính rằng ít hơn 1% các trường hợp mắc bệnh Alzheimer là do gen xác định (gen gây ra bệnh, thay vì làm tăng nguy cơ mắc bệnh).

Các bệnh lý liên quan 

Một số bệnh lý như bệnh tim mạch, tiểu đường có mối liên hệ mạnh mẽ nhất với sức khỏe não bộ. Nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ tăng lên do nhiều tình trạng không tốt cho tim bao gồm huyết áp cao, bệnh tim, rối loạn mỡ máu. 

Lối sống và yếu tố môi trường 

Nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer có khả năng tăng lên do lối sống không lành mạnh. Thói quen hút thuốc, uống rượu bia, ít vận động, ngủ trễ làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Những người đang hút thuốc sẽ có nhiều khả năng phát triển bệnh Alzheimer và các dạng sa sút trí tuệ khác so với những người chưa bao giờ hút thuốc hoặc đã bỏ thuốc trước đó.

Triệu chứng của bệnh Alzheimer

Bệnh Alzheimer thường diễn biến từ từ và nặng dần qua từng năm nên việc chẩn đoán sớm thường xuyên bị bỏ qua, hơn nữa bệnh thường xuất hiện đối tượng người cao tuổi do vậy chẩn đoán ban đầu thường gặp khó khăn. Nhìn chung, các triệu chứng của bệnh Alzheimer được chia thành 3 giai đoạn chính.

Giai đoạn đầu

Ở giai đoạn đầu, dấu hiệu của bệnh Alzheimer là suy giảm trí nhớ. Cụ thể, người mắc bệnh Alzheimer giai đoạn đầu có thể:

• Quên đi những cuộc trò chuyện hoặc sự kiện gần đây
• Đặt nhầm chỗ các vật phẩm
• Quên tên địa điểm và đồ vật
• Gặp khó khăn khi nghĩ ra từ đúng
• Hỏi những câu hỏi lặp đi lặp lại
• Thể hiện sự phán đoán kém hoặc thấy khó khăn hơn khi đưa ra quyết định
• Trở nên kém linh hoạt hơn và ngần ngại hơn khi thử những điều mới
  Người bệnh thường có những dấu hiệu thay đổi tâm trạng, chẳng hạn như lo lắng hoặc bồn chồn tăng lên, hoặc có những giai đoạn lú lẫn.

Giai đoạn trung bình

Khi bệnh Alzheimer phát triển, các vấn đề về trí nhớ sẽ trở nên tồi tệ hơn. Người mắc bệnh này có thể thấy ngày càng khó nhớ tên những người họ quen biết và có thể gặp khó khăn khi nhận ra gia đình và bạn bè. Các triệu chứng khác cũng có thể xuất hiện, chẳng hạn như:

• Ngày càng nhầm lẫn và mất phương hướng – ví dụ, bị lạc, hoặc lang thang và không biết bây giờ là mấy giờ trong ngày.
• Hành vi ám ảnh, lặp đi lặp lại hoặc bốc đồng.
• Ảo tưởng (tin vào những điều không đúng sự thật) hoặc cảm thấy hoang tưởng và nghi ngờ về người chăm sóc hoặc các thành viên trong gia đình.
• Vấn đề về lời nói hoặc ngôn ngữ (mất ngôn ngữ).
• Giấc ngủ bị xáo trộn.
• Thay đổi tâm trạng, chẳng hạn như thay đổi tâm trạng thường xuyên, trầm cảm và cảm thấy ngày càng lo lắng, thất vọng hoặc kích động.
• Nhìn thấy hoặc nghe thấy những thứ mà người khác không nhìn thấy (ảo giác).

Ở giai đoạn này, người mắc bệnh Alzheimer thường cần được hỗ trợ để giúp họ trong cuộc sống hàng ngày. Ví dụ, họ có thể cần giúp đỡ khi ăn uống, tắm rửa, mặc quần áo và đi vệ sinh.

Giai đoạn cuối

Ở giai đoạn cuối của bệnh Alzheimer, các triệu chứng trở nên ngày càng nghiêm trọng và có thể gây đau khổ cho người mắc bệnh, cũng như người chăm sóc, bạn bè và gia đình của họ. Ảo giác và hoang tưởng có thể xuất hiện rồi biến mất trong suốt quá trình mắc bệnh, nhưng có thể trở nên tồi tệ hơn khi tình trạng bệnh tiến triển. Đôi khi, những người mắc bệnh Alzheimer có thể trở nên hung dữ, hay đòi hỏi và nghi ngờ những người xung quanh.
Một số triệu chứng khác cũng có thể phát triển khi bệnh Alzheimer tiến triển, chẳng hạn như:

• Khó ăn và nuốt (khó nuốt).
• Khó khăn khi thay đổi vị trí hoặc di chuyển mà không có sự trợ giúp.
• Giảm cân – đôi khi nghiêm trọng.
• Đi tiểu không chủ ý (tiểu không tự chủ) hoặc đi đại tiện (tiểu không tự chủ).
• Mất dần khả năng nói.
• Vấn đề đáng kể với trí nhớ ngắn hạn và dài hạn.

Ở giai đoạn nghiêm trọng, người bệnh có thể cần được chăm sóc và hỗ trợ toàn thời gian về ăn uống, di chuyển và chăm sóc cá nhân.

Phòng ngừa bệnh lý Alzheimer tuổi già

Bệnh Alzheimer có chữa được không là thắc mắc của nhiều người. Bệnh Alzheimer  xảy ra do sự thoái hóa hay teo tế nào não nên không thể điều trị triệt để. Tuy nhiên, các triệu chứng của bệnh có thể suy giảm nhờ các liệu pháp hỗ trợ và thuốc điều trị. Thực hiện các phương pháp dưới đây để ngăn ngừa bệnh Alzheimer tuổi già:

Chế độ ăn uống lành mạnh (chế độ ăn Địa Trung Hải)

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng giúp làm giảm nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ và bệnh Alzheimer. Các nghiên cứu cho thấy chế độ ăn uống tác động mạnh mẽ đến sức khỏe não bộ như giảm viêm, stress oxy hóa, mang lại lợi ích lâu dài cho trí nhớ và nhận thức. 
Chế độ ăn đã được nghiên cứu và có thể có lợi cho việc giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh Alzheimer là chế độ ăn Địa Trung Hải. Với chế độ ăn lành mạnh Địa Trung Hải nhân mạnh việc tăng cường các thành phần có lợi cho sức khỏe như cá, rau, củ, trái cây, đậu và ngũ cốc nguyên hạt. Hạn chế các thức ăn như thịt đỏ, sản phẩm từ sữa, đồ ngọt.  

Duy trì hoạt động thể chất đều đặn

Tập thể dục thường xuyên giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh Alzheimer và chứng mất trí nhớ mạch máu não. Tập thể dục có lợi trực tiếp cho các tế bào não bằng các tăng lưu lượng máu và oxy trong não. 

Học tập và tham gia các hoạt động kích thích trí não

Việc rèn luyện trí óc cũng góp phần làm chậm sự suy giảm các kỹ năng tư duy. Tuy nhiên, sau khi mọi người bắt đầu có các triệu chứng của bệnh Alzheimer, sự suy giảm trí óc diễn ra nhanh hơn. Bạn có thể bắt đầu bằng những việc đơn giản như học một cái gì đó mới chẳng hạn như ngôn ngữ thứ hai hoặc một loại nhạc cụ, giải ô chữ, chơi cờ,....

Quản lý các bệnh lý nền (huyết áp, tiểu đường)

Một số tình trạng được biết là làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch chẳng hạn như huyết áp cao, tiểu đường và cholesterol cao cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer. Vì vậy, chúng ta cần kiểm soát thật tốt các bệnh lý này để ngăn ngừa hiệu quả.
Bệnh Alzheimer âm thầm tấn công khiến người bệnh không thể nhận thức được những thay đổi trong suy nghĩ và hành vi của chính mình. Vì vậy, việc phòng ngừa Alzheimer, đặc biệt cho người cao tuổi và những người có bệnh nền là vô cùng quan trọng để giảm thiểu nguy cơ mắc phải căn bệnh này. Phòng bệnh hơn chữa bệnh, cùng WorldCareVN nâng cao sức khỏe mỗi ngày để sống vui, sống hạnh phúc hơn!

WORLDCARE VIỆT NAM 
Cộng sự đồng hành - Cùng phát triển sức khỏe toàn diện
Bạn có thể liên hệ với nhà World:

• Email: [email protected] | 📞 09111 04 057
• Add: Số 224 Nguyễn Phước Lan, Q. Cẩm Lệ, Tp. Đà Nẵng
• Website: https://worldcare.vn